[yasr_overall_rating size=”medium”]
[yasr_visitor_votes size=”small”]
بیماریهای باکتریایی طیور
در این نوشته عناوین بیماریهای رایج طیور در ایران آورده شده است.
– بیماریهای باکتریایی طیور
- عفونت کولی باسیلوس (ای – کولای )کولیباسیلوس یکی از بیماری های عفونی طیور است که بهوسیله باکتری «ای-کولای» پدید میآید. این بیماری در همه جای جهان دیده میشود.
«ای-کوالی»، یک باکتری گرم منفی فرصتطلب است که میتواند از راه دیواره دستگاه گوارش وارد حفره شکمی مرغ شود و عفونت ایجاد کند.
این باکتری بهطور طبیعی در دستگاه گوارش مرغها و بسیاری دیگر از جانوران حضور دارد.
دستگاه گوارش مرغ
-
شمار جمعیت باکتری «ای-کوالی» در دستگاه گوارش مرغ، بهوسیله دیگر باکتریها کنترل میشود، و در شرایط معمولی، فرصتی برای پرشمار شدن آن پیش نمیآید، و تا پرشمار نشود نمیتواند ایجاد عفونت کند.
جمعیت این باکتری هنگامی فرصت پرشمار شدن مییابد که مرغها به دلایل گوناگون دچار استرس میشوند، سیستم ایمنی تضعیف شده آنها نمیتواند از پرشمار شدن این باکتری جلوگیری کند.
- راههای انتقال باکتری ای-کولای
ای-کولای در هچریها، بهوسیله تخممرغهای آلوده و ترکدار، که از مرغداریها در آمدهاند به جوجهها منتقل میشود و بهصورت یک میهمان دائمی در دستگاه گوارش مرغ ساکن میشود.
در مرغداری نیز از راه فضله آلوده، آب آلوده، و گرد و غبارسالن مرغداری ، به دیگر مرغها منتقل میگردد.
- نشانههای عفونت کولیباسیلوس
نشانههای عفونت کولیباسیلوس (که بهوسیله ای-کولای پدید میآید) اختصاصی این بیماری نیستند و در دیگر بیماریها نیز دیده میشوند. این نشانهها باتوجه به سن گله، اعضای درگیر بیماری، و همزمانی بیماری با دیگر بیماریها تفاوت میکنند.
برخی از نشانههای شیوع این عفونت در گله: بیتفاوتی مرغها به آنچه پیرامونشان میگذرد، ناصافی و سیخ شدن پرها، افسردگی، کم اشتهایی، سرفه، و مشکلات تنفسی هستند.
فضله زرد رنگ، اسهال، و سخت شدن مخرج فضله نیز دیده میشوند.
کاهش سطح تولید، و ضعف رشد مرغ نیز از نشانههای وجود بیماری در گله است.
گلههای مرغ گوشتی ممکن است در 4 تا 6 هفتگی با بروز بیماری کولی-باسیلوس روبرو شوند و تلفات سنگینی به آنها وارد شود.
در گلههای مرغ مادر و تخمگذار، معمولاً مرغهای جوان به این بیماری دچار میشوند، اما گاهی در مرغهای مسنتر نیز این بیماری بروز میکند.
تورم لوله رحمی
- در اثر عفونت کولیباسیلوس تولید تخممرغ را کاهش میدهد و تلفاتی نیز بهبار میآورد.
تضعیف بهره بردن از خوراک (ضریب تبدیل خوراک FCR) نیز از پیامدهایی است که زیان مالی سنگینی به مرغداریها میزند.
- پیشگیری از ای-کولای
– نخست میباید عواملی که سبب آلوده شدن جوجهها در هچریها میشوند را کنترل کرد. این کار پیش از همهجا میباید در مرغداریهای مرغ مادر انجام گیرد تا تخممرغها به باکتری ای-کولای آلوده نشوند، و تخممرغهای ترکدار به هچریها نرسند.
– کارهای بایوسکیوریتی برای کاهش آلودگیها در هچری ها، پیش از قرار دادن تخممرغها در هچرها باید به درستی انجام گیرند. تخممرغهای آلوده و ترکدار جدا و نابود گردند.
بیماریهای باکتریایی طیور
– مدیریت درست و کارآمد در سالنهای مرغداری برای فراهم کردن آسایش مرغها، کاستن از استرسها، در دسترس بودن آب و خوراک پاکیزه، برقراری تهویه کارآمد، و مدیریت بستر سبب کنترل گسترش آلودگی و انتقال بیماری در گله میشود.
– حذف رقابتی باکتری ای-کولای در درون دستگاه گوارش مرغها سبب کنترل شمار جمعیت این باکتری و پیشگیری از پرشمار شدن آن میگردد. فرآوردههای پیوبایوتیکی ، و سینبایوتیکی کارآمد را میتوان به آب نوشیدنی گله اضافه کرد تا کار کنترل شمار این باکتری را پیش ببرند.
– با اسپری کردن برخی از فرآوردههای پروبایوتیکی روی جوجه های یکروزه
- کارهای بایوسکیوریتی برای کاهش آلودگیها در هچریها، پیش از قرار دادن تخممرغها در هچرها باید به درستی انجام گیرند. تخممرغهای آلوده و ترکدار جدا و نابود گردند.
– واکسیناسیون
جوجههای یکروزه پس از رسیدن به مرغداری میتواند تا اندازهای از بروز بیماری کولیباسیلوس بکاهد. این واکسنها، دارای سویه زنده باکتری ای-کولای غیر بیماریزا هستند که سیستم ایمنی جوجهها را در نخستین هفته زندگی برای دفاع در برابر این باکتری برمیانگیزند.واکسیناسیون مرغها در 14 روزگی، و واکسیناسیون یادآوری آن در یک هفته بعد (21 روزگی) میتواند برای دو هفته دیگر از مرغها در برابر بیماری دفاع کند.
واکسیناسیون برای پیشگیری از دیگر بیماریهایی که میتوانند با تضعیف کارآیی سیستم ایمنی، زمینه را برای پدید آمدن بیماری کولیباسیلوس در مرغداری فراهم کنند نیز میتواند به پیشگیری از بروز بیماری کولی باسیلوس کمک کند.
درمان عفونت کولیباسیلوس
• از آنجا که استفاده گسترده از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت کولیباسیلوس سبب پدید آمدن سویههای مقاوم در برابر آنتیبیوتیکها میشود، بکار بردن درمان آنتیبیوتیکی توصیه نمیشود.
• راه جانشین، پیشگیری از بروز بیماری با انجام کارهای مدیریتی کارآمد برای جلوگیری از آلوده شدن مرغ است. برقراری سیستم کارآمد تهویه در سالنها، ضدعفونی آب آشامیدنی مرغ ها با مواد کلره، و فراهم کردن خوراک سالم و پاکیزه، از کارهایی است که میتوانند از شیوع بیماری و از نیاز به درمان جلوگیری کنند.
بیماریهای باکتریایی طیور
- نکروز روده طیور Necrotic Entertis، یک بیماری عفونی حاد باکتریایی است. که عامل پدیدآورنده آن کلستریدیوم پرفرانژه است . کلستریدیوم پرفرانژه یک باکتری گرم مثبت بیهوازی اجباری است.
این باکتری، در روند رشد در شرایط بیهوازی دستگاه گوارش مرغ سمومی تولید میکند که سبب ایجاد عفونت میشود. اسپورهایی که از باکتری کلستریدیوم پرفرانژه تولید میشوند، در برابر گرما، خشک شدن، محیط اسیدی، و دیگر عوامل شدید محیط، بسیار مقاوم هستند و به آسانی نابود نمیشوند.
این بیماری، رایجترین بیماری طیور است .و سنگینترین زیان مالی را به مرغداریها بهویژه مرغداریهای گوشتی، میزند، و گلههای پولت تخمگذار را که در قفس پرورش داده میشوند نیز گرفتار میسازد.
تاریخچه بیماری
-
در سال 1691 ، نخستین بار این بیماری در انگلستان مطرح شد و اکنون در همه کشورهای جهان، .در مرغداریهای گوشتی و تخمگذار دیده میشود.
برآورد شده است که این بیماری هر سال به 40% از مرغداریهای صنعتی جهان آسیب میزند. اسپور کلستریدیوم پرفرانژه. در طبیعت، در آب، خاک، خوراک، مدفوع، و دیگر منابع محیطی یافت میشود.
- پیشزمینههای بیماری نکروز روده
با اینکه همواره شمار اندکی از کلستریدیوم پرفرانژه در دستگاه گوارش طیور سالم وجود دارند، اما این شمار اندک نمیتواند. تا پرشمار نشود بیماری نکروز روده را پدید بیاورد.
در شرایط معمولی، باکتریهای سودمند دستگاه گوارش، جمعیت این باکتری را با حذف رقابتی، تولید. باکتریوسینها (مواد ضد باکتری )، و اسیدی ساختن محیط دستگاه گوارش کنترل، و از بالا رفتن شمار آن جلوگیری میکنند.
اما هنگامی که شرایط محیط دستگاه گوارش آشفته میشود. و تغییر میکند شمار باکتری کلستریدیوم پرفرانژه رو به افزایش مینهد و بیماریزایی آن آغاز میگردد.
بیماریهای باکتریایی طیور
-
با اینکه هر عامل تحریکآمیز که سبب برهم خوردن شرایط معمولی دستگاه گوارش مرغ شود میتواند به پر شمار شدن کلستریدیوم پرفرانژه کمک کند، اما عوامل اصلی که فرصت مناسب. برای رشد این باکتری را پدید میآورند: استرسها، بیماریهای رودهای (به ویژه کوکسیدیوز)، انگلهای روده (بهویژه کرمهای حلقوی)، تضعیف سیستم ایمنی به وسیله مایکوتوکسین ها ، ویروس بیماری کم خونی بیماری گامبورو و مارک ، همگی .با پدید آمدن بیماری نکروز روده ارتباط دارند.
نشانههای بیماری نکروز روده
نکروز روده معمولاً در 2 تا 5 هفتگی مرغها، و در 7 تا 12 هفتگی بوقلمون ها بروز میکند. تنها نشانه کلینیکالی. که در این زمان دیده میشود تلفات سریع و غیرقابل انتظار مرغها است.
نشانههایی مانند: افسردگی، کماشتهایی، اسهال تیره رنگ، چشمان بسته، بهم ریختگی پرها، زودگذر هستند. و مرگ و میر مرغها به سرعت آغاز میشود. لاشه مرغها به نظر خشکیده و فاسد شده از درون، به نظر میآید.
هنگام کالبدگشایی مرغها، بهنظر میآید که گرفتار کوکسیدیوز بودهاند، اما رودهها انباشته از گاز، شکننده، و بوی بد مایع قهوهای رنگ هستند.
اگر مرغ، در اوایل شیوع بیماری، تلف شده باشد روی رودهها ممکن است آثار زخم و یا نقاط زرد رنگی دیده شوند.
اما در سطح درون رودههای مرغهایی که در مراحل پیشرفته بیماری مرده باشند غشای قهوهای رنگ مایل به زرد دیده میشود. با اینکه نشانههای بیماری کلینیکی نکروز روده به آسانی. تشخیص داده میشود، اما اگر بیماری ملایم و ناآشکار باشد (Sub-clinical) نمیتوان به آسانی آن را شناسایی کرد. حال مرغها بهنظر خوب نمیرسد، و عملکرد آنها ضعیف است. با این همه که تلفات شدید نیست اما دانشمندان بر این باور هستند. که نکروز روده نهفته، زیان بسیار بیشتری به مرغداریها میزند.
درمان و پیشگیری
آنتی بیوتیک ها مانند پلی سیلین و لینکومایسن و باسیتراسین را میتوان برای درمان نکروز روده به مرغها خورانید، اما بیشتر وقتها این آنتیبیوتیکها نمیتوانند. جلو پیشرفت بیماری و مرگ و میر سریع مرغها را بگیرند، و آسیب سمومی که تولید شدهاند برگشتناپذیر است.
بهترین راه، پیشگیری از پدید آمدن این بیماری است، و نه درمان آن. متأسفانه همیشه نمیتوان. به آسانی همه اوضاعی را که به نکروز روده میانجامد مدیریت کرد. با این همه، هنوز هم به سود مرغداریها خواهد بود. که تا آنجا که میشود: استرس مرغها را در کمترین سطح نگه دارند، انبار مواد جیره و سیستم خوراکدهی را به خوبی مدیریت کنند، و از کوکسیدیوز، و حضور جانوران موذی و حشرات جلوگیری نمایند.
استرس
-
هر عاملی که برای مرغها استرسآور باشد میتواند توازن محیط روده را به سود بیماریزاها برهم بزند. از آنجا که همه عوامل .استرسآور را نمیتوان کنترل کرد، اما مدیریت درست محیط سالنهای مرغداری سودمندترین کار برای کاستن از استرس مرغها است.
آشکار است که فراهم کردن انرژی برای رشد مرغها نیاز به خوراندن .خوراک به آنها دارد، اما این نیز مهم است که تهیه، نگهداری و رساندن خوراک به آنها را بهخوبی مدیریت کنیم. خوراکی که مواد آن رطوبت کشیده است، و خوراک مانده و کهنه، زمینه خوبی برای رشد قارچها و کپکهایی هستند که مایکوتوکسینها را تولید میکنند. میتوان گفت که همه مایکوتوکسینها سیستم ایمنی مرغها را تضعیف میکنند، و برخی از آنها دستگاه. گوارش مرغها را بههم میریزند.
-
حتی اگر مایکوتوکسین هم در خوراک کپکزده وجود نداشته باشد،
- آن خوراک بدمزه میشود و کیفیت غذایی آن کاهش مییابد. مهم است که اطمینان یابید که مدیریت خوراک گله بهدرستی انجام شود. دستگاههای تولید و خوراکرسانی به هنگام تعمیر، سرویس و پاکیزه شوند.
حشرات و جوندگان، و پرندگان وحشی، بیشتر وقتها عامل انتقال عوامل بیماریزا، و انگلها هستند. که سبب آلودگی و استرس مرغها میشوند. بنابراین میباید کارهای لازم برای کنترل آنها را انجام داد.
مرغهای تلف شده
- – شاید مهمترین کار مدیریتی برای کنترل نکروز روده، بیرون بردن هر روزه لاشه مرغهای تلف شده. (به هر دلیل) از سالنها و نابود کردن آنها است.
اگر مرغهای تلف شده مرتباً جمعآوری و از سالنها بیرون برده نشوند، دیگر مرغها به لاشه آنها نوک میزنند و از گوشت آنها میخورند. و باکتری کلستریدیوم پرفرانژه را در همه مرغها میپراکنند.